Bazı yerler içime işler benim. Onar Köyü bunlardan biridir. Ama Onar neresi, özelliği ne? Niye tutkunum oraya? Anlatayım ister misiniz?
📍
Yukarı Fırat bölgesinin en eski köylerinden biri olan Onar Köyü’nün kurucusu, geleneksel Alevi Seyyid Ocakları’ndan birinin temsilcisi ve ocağına bağlı geniş bir talipler ağı bulunan Şeyh Hasan Onar, yaygın adıyla Onar Dede’dir.
📍
Anadolu Selçuklu Sultanı Alâaddin Keykubat döneminde Onar Zaviyesi yerleşim birimi çerçevesinde vakfedilmiş köyün arazisinde çok erken dönemlere (Neolitik-Kalkolitik) ait buluntular da var. Hele Roma dönemi eşsiz, şaşırtıcı ve muhteşem. Ama ben şimdi size sadece Anadolu’nun en erken tarihli Cemevi’nden söz edeceğim.
📍
Ölümünden 300 yıl sonra Pir Sultan Abdal’ın adına nefes yazdığı Şeyh Hasan Onar tarafından Zaviye Vakfı arazisinde kurulan Meydanevi/Cemevi 1224 tarihlidir. Dört kapıyı temsil eden açıklıklardan ilerlediğinizde kırlangıç çatıyı taşıyan on iki ahşap direğin olduğu çadır görünümlü meydana ulaşırsınız.
📍
Orta açıklık, Gök-Tapınak’larındaki Tüğünük denen ve evin tabanında yakılan ateşin dumanlarının çıktığı deliği sembolize eder. Dede’nin önünde oturduğu Karadirek, Göktapınak’larda simgeleşen kutup yıldızını ve varlık birliğini sembolize eden düşünceyi anlatır. Bu çok ama çok kısaca değindiğim semboller Anadolu’nun erken inançlarının halen devam eden göstergeleridir.
📍
Şeyh Hasan’ın Onar Köyü’ndeki ilk evi ya da tarihi kayıtlarda Onar Zaviyesi olarak geçen, halk arasında ise Büyük Ocak denilen yapı Selçuklular döneminde ilk inşa edilen aristokrat bir Türkmen Beyi’nin konutu ve dini ibadet mekânı yani divanıdır. En önemlisi yaşayan köklü bir inancın bu topraklardaki en eski ibadethanesi, tarihimizin önemli bir basamağı, mimarlık tarihimizin dikkate değer bir yapısıdır.
📍
Bir gün yolumuz orada kesişirse yüzlerce yıllık ağaç direklerin önünde otururken size 13. yüzyıldan bugüne uzun bir yaşanmışlık anlatırım.
Comments