Çandarlı ve İzmir Körfezleri arasında bir yarımada üzerinde kurulu olan Foça, karşısındaki İncir, Orak ve Fener adaları nedeniyle doğal bir limandır. Ord.Prof.Dr. Ekrem Akurgal’ın yaptığı kazılar sonucunda kentin ilk sakinlerinin Aioller olduğu ve MÖ 11. yy’da Aioller tarafından kurulduğu sonucuna varılmıştır.
📍
Fokların ülkesi olarak adlandırılan Foça, ismini Yunancada fok balığı anlamına gelen Phokaia’dan almaktadır. Bu nedenle Antik Foça paralarının bir yüzünde fok balığı kabartmasının olduğu görülmektedir. Sayıları az kalmış olsa da, Foça hala, Akdeniz foklarının yaşadığı ve ürediği ender yerler arasındadır.
📍
Foça ile ilgili anlatacak çok konu var. Aslında burada Eski Foça ve Yeni Foça olmak üzere iki yerleşme vardır. Genelde sadece Foça denilen iki küçük koyun arasındaki Eski Foça, bu iki yerleşmeden daha büyük olanıdır.
📍
Foça yöresinde egemen olan konut yapılarında genel olarak üç yapı tipi öne çıkar. Bunlar kare planlı kule evler, tek taş yapılar ve sıra evlerdir. Tek tip evler, sıva olmadan yapılmış yığma taş şeklinde evlerdir. Bitişik tiplerde bahçe yoktur, yan yana ve karşılıklı olan ev tipidir. Bu evlerin en güzel özelliği ise yazları serin olması kışları ise soğuğu önlemesidir. Bu özelliği yığma taşlarının kullanılmasından ileri gelir.
📍
Ege ve Akdeniz kıyılarında yaygın olarak görülen kule evlere gelirsek, kökenine ilişkin kesin bilgi ve bulgular olmamakla birlikte, antik çağda çevreden gelebilecek tehlikelere karşı savunma, haberleşme ve gözetleme amacıyla ortaya çıktığı, Ortaçağ’da hüküm süren feodal bir siyasi ve ekonomik yapının sonucu olarak geliştiği düşünülmektedir.
📍
Özellikle deniz kıyısında konumlanan kule evler, tarımla uğraşan ve deniz ticareti yapan toplulukların, denizden gelebilecek tehlikelere rağmen, deniz kıyısındaki yaşam koşullarını nasıl sürdürebildiklerini açıklar. Foça’da bulunan kule evler ise, bu tipolojinin son halkasını oluşturması bakımından önemlidir ancak günümüze kısmen veya tamamen tahrip olarak ulaşmıştır.
📍
Kule evler daha çok konuşulmayı hak ediyor. Bir başka sefere...
Comments