Bugün, geçen yüzyılın en büyük şair ve oyun yazarı, Granada doğumlu Federico Garcia Lorca’nın 126. doğum günü.
📍
Ona göre “Şiir, basılmak için değil okunmak için”di. En güzel şiirlerini edebiyat buluşmalarının yapıldığı Cafe El Paseo de la Castellana’da akademi yurdunda arkadaş olduğu Salvador Dali’ye okuyordu. Lorca, Dali’ye olan tutkusunu “Salvador Dali’ye Destan”la ölümsüzleştirdi. Dali ölmeden üç yıl önce yaşam öyküsünü yazan Ian Gibson’a, Lorca’nın ona olan aşkına korkudan karşılık veremediğini itiraf eder. Olanaksız bir aşk mıydı yoksa sadece sıkı bir dostluk mu bilmemize imkan yok aslında.
📍
Dali, uçarı, gösteriş meraklısı ve sınırlarda dolaşan bir sanatçıyken Lorca hep içten ve tutkulu yapısıyla, toplumsal olaylara duyduğu derin ilgi ile öne çıkmıştır. İspanya Franco faşizmine doğru hızla sürüklenmekteyken “Anti-faşist Aydınlar Birliği” kurucuları arasında yer alır. Kendisini tutuklayan faşist subay; “Kalemiyle, başkalarının silahlarıyla verdiğinden daha çok zarara yol açtı” der.
📍
Lorca, homoseksüeldi, devrimciydi, halk şairi, oyun yazarı ve besteciydi. Faşist Franco yönetiminin henüz birinci ayında üç arkadaşıyla çok sevdiği aşırı sağcı bölge olan Granada’da göz altına alındı. Onu üç gün sonra, 38 yaşında katlettiler.
📍
Lorca, Dali’ye “Kumsalda çatırdayan şeylerin ve küçük küllerin resmini yaptığın zaman beni düşün. Ah benim küçük küllerim! İsmimi de resmin bir köşesine yaz ki bu dünyada hatırlanabileyim.” diye yazmıştı. Ama dünya onu Dali’nin resimlerinin köşesinden değil, şiirleriyle, oyunlarıyla, faşizme karşı anıtsal direnişiyle hatırlıyor.
📍
Onun öldürüldüğü bölgede yüzlerce kişi faşistler tarafından öldürüldüğü için Lorca’nın mezarının yeri hala tam olarak bilinmiyor. Gömülü olduğu düşünülen mezar 2007 yılında “Toplumsal Bellek Yasası”ndan iki yıl sonra ilk kez 2009 yılında açıldı fakat kemiklerine ulaşılamadı.
📍
Yüzü her daim gülen adam, bıraktığın her kelimeye teşekkürler...
📍
Not: Dali, Lorca ve onun eşcinselliğinden nefret eden ama Dali’nin üzerinde etkisi büyük olan yönetmen Luis Bunuel’i ve o dönemi anlatan Little Ashes (Küçük Küller) filmini izlemenizi öneririm.