1970 yılında bugün Atatürk Kültür Merkezi (o zamanki adıyla İstanbul Kültür Sarayı), Arthur Miller’ın Cadı Kazanı adlı eseri sahnelenirken yandı ve 1978 yılına kadar kapalı kaldı.
📍
Ben ona çok yakın bir yerde büyüdüm. Açıldığı günü de yangın öncesini de yandığı geceyi de biliyorum kısacası.
📍
“Cadı Kazanı”, 1950’li yıllarda ABD’de McCarty dönemini anlatan ve komünistlerin Ortaçağ Avrupa’sındaki cadılar gibi avlandığı dönemden etkilenerek adını alan bir oyundur. Üçüncü perdenin 7-8. dakikasında çiftçi rolündeki Kerim Afşar tam meşhur “Alev alev yanıyor dünya… Yanacağız, hep birlikte yanacağız!” cümleleriyle başlayan tiradını söylemeye hazırlanırken anlaşılır yangın. Panolar alev almış bir halde sahneye düşmeye başlar. Sanatçı seyirciye “Hepiniz kaçın, yanıyoruz” diye bağırır.
📍
Sonradan yapılan incelemelerde, sahne ile seyircileri ayıracak olan demir perdenin, yağmur musluklarının ve hatta telefonların çalışmadığı tespit edilir.
📍
Yangında can kaybı yaşanmamıştır ama Cüneyt Gökçer’in başrölünü oynayacağı IV. Murat’ın galası için Topkapı Sarayı’ndan getirilerek İstanbul Kültür Sarayı’nda sergilenen eşyaların bir kısmı yani IV. Murat’ın kaftanı, entarisi, onu resmeden bir tablo ve Hafız Mehmed’in yazdığı çok değerli tarihi bir Kuran-ı Kerim de yanarak kül olmuş; IV. Murat’ın Bağdat Seferi sırasında giydiği zırhı da büyük hasar görmüştür.
📍
“Sadece 45 dakikada cehenneme döndü bina” derdi babam. Çünkü o gece annemle birlikte oradaydılar.
📍
Niye mi yandı? Mimar Tabanlıoğlu eksikler tamamlanmadan açıldığını defalarca ilgililere iletmiş ama dinleyen olmamış. Ayrıca Sanatçılar Birliği, yangından iki gün önce Tiyatro Sansür Komitesi imzalı bir bildiri dağıtıldığını ve bu bildiride “Milliyetçi, mukaddesatçı olmayan oyunların sahneden indirilmesinin istendiği”nin yazıldığını görmüşler ve bunun için savcılığa başvurmuşlar. Hem bir karşı bildiri yayınlamışlar hem de savcılığa başvurup birlik üyelerinin, tüm sanatçıların ve seyircilerin mal ve can güvenliğinin korunmasını talep etmişler.
📍
Bütün bunlar dikkate alınmadı. Düzmece davalarla sol görüşlü bazı kişiler yargılandı, dava yıllarca sürdü. Beraat ettikleri gibi tazminat da kazandılar. Sonuç: Sıfır
.
.
Comments