Yakın tarihimizin utançları vardır bir türlü yüzleşemediğimiz. 6-7 Eylül 1955 yılında ağırlıklı olarak İstanbul ve İzmir’de yaşananlar gibi… Geçen bunca yıla rağmen hala örtülüdür üzeri.

📍

Bu tarihlerde sadece İstanbul’da 73 kilise, 8 ayazma, 2 manastır, 3 bin 584’ü Rumlara ait olmak üzere 5 bin 538 ev ve işyeri yakılıp yıkılarak yağmalandı. Kiliselere saldırıldı, içindeki kutsal resimler, haçlar, ikonalar ve diğer kutsal eşyalara zarar verildi. Daha vahim insanlık suçları benim vicdani alanımdaysa da mesleki alanıma girmediği için burada söz etmiyorum ama var olduğunu resmi kayıtlar bile yazıyor.

📍

Olayların ardından on binlerce Rum, Ermeni, Yahudi, Süryani yurttaş, baskılara ve can güvenliği tehdidine karşı ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Hani hep soruyoruz ya “niye böyle olduk” diye. Nedenlerden biridir o gidişler.

📍

O dönemde Patrikhane'de fotoğrafçı olarak çalışan Dimitrios Kalumenos, fotoğraf çekmeyi yasaklayan askeri yasağa rağmen –ailesinin halen hatıra olarak sakladığı– Leica makinesini alıp sokaklara çıkmış ve binlerce fotoğrafla pogromu belgelemişti. Gördüğünüz fotoğraflar bunlardan can acıtan bir seçki.

📍

Kalumenos, 1957’de tutukladı. İşkence gören Kalumenos “Türkiye Cumhuriyeti Düşmanı” suçlamasıyla sınırdışı edildi.

📍

Meraklısına not: Fotoğraflar derlendi ve bir kısmı iki cilt olarak kitap halinde yayınlandı. “Dimitrios Kalumenos'un Objektifinden 6/7 Eylül 1955”