Ömer Hayyam, 1131 yılında bugün hayata veda etmişti. Biz onu en çok Rubaileri ile biliriz ama insanlık tarihi açısından önemli çok sayıda çalışması vardır. Ben ancak ana başlıklarıyla bazısını sıralayabilirim:
📍
Matematikte ‘binom teorimi’ni ve bu açılımdaki katsayıları bulan ilk kişi olduğu, dünyada yaygın olarak ‘Pascal Üçgeni’ diye bilinen üçgeni Pascal’dan 400 yıl önce keşfettiği kabul edilir.
📍
Öklid (Euclid) aksiyomları üzerindeki çalışmaları sonucunda ‘Öklid Dışı Geometri’nin temellerini atmıştır. Bugün kullanılan “dar, geniş ve dik açı hipotezleri” onun eseri sayılır.
📍
Yazdığı dünyaca ünlü Cebir Risalesi’nde kübik denklemleri incelemiş, bu denklemleri gruplara ayırmıştır. Bu, matematik tarihinde bir ilktir.
📍
Kurduğu gözlemevinde yüz yıldızı enlem ve boylamlarıyla kayda geçirmiştir.
📍
Cebirsel denklemleri geometrik yöntemlerle çözme yoluna başvurmuştur. Bu açıdan, analitik geometri alanında Descartes’den 600 yıl önde olduğu kabul görür.
📍
‘Yaşam algısı ve yorumu’ nedeniyle dünyada çok geniş bir çevre tarafından önder bir filozof olarak benimsenmiştir.
📍
Kısacası o bir şarap şairi değil, bir bilim insanıdır. Yooo bizde değil, dünyada... Niye diye sormayacaksınız değil mi?
Comments