Adnan Menderes'in Bıraktığı Yerden
2008-02-26
Türkiye'de neredeyse son 70 yıldır hükümetler ve yerel yönetimler eliyle tahribatlar ve hatta yıkımlar yaşanıyor. Çok partili döneme geçilmesiyle birlikte köyden kente göçün artması kentlerin, özellikle de İstanbul'un imarına, yeni yollar ve yeni yapılar yapılmasına neden oldu. O dönemde Adnan Menderes'in bizzat yıkımların başında durduğunu kayıtlardan biliyoruz.1
Kayıtlara göre, İstanbul'da Menderes döneminde 7 bin tanesi birinci dereceden tarihi eser olmak üzere 14 bin parça eser yıkıldı. Sadece Vatan ve Millet caddelerinin açılması sırasında yok edilen tarihi eserler arasında şunlar sayılabilir: Şirment Çavuş Camii ve Türbesi, Oğlanlar Tekkesi, Tevekkül Hamamı, Yusuf Paşa Çeşmesi, Çakırağa Camii ve Çeşmesi, Katip Çelebi Mezarı, Mimar Ayas Camii, İbrahim Ağa Mescidi, Revani Çelebi Mescidi, Edirnekapı'da surların bir bölümü....2 Direklerarası'nın da bu dönemde ortadan kalktığını hatırlatalım.
Bedrettin Dalan döneminde de yaklaşık 200 parça eser yıkıldı. Dalan, Turgut Özal'ın da desteğiyle, Tarlabaşı'nı ve Haliç'teki kimi yerleşmeleri yıktı. Bugün, Melih Gökçek, Ankara'yı yıkmaktadır.3
Bu yıkımların şimdilerdeki uzantısı da bildiğiniz gibi "Kentsel Dönüşüm Projeleri" ve de "tarihi eserleri şu andaki işlevinden çıkartıp bunları otele dönüştürelim" diyen zeka-i mute'dil kırsal zevattır.
Bu tarih kıyımını yapan zihniyetin aynı zamanda muhafazakar görüşlerle geçmişe sahip çıkılması gerektiğini savunmaları ise yaman bir çelişkidir. Bırakın bir sanat tarihçi olmamı, sadece bir insan olarak bile benim aşağıdkai linkte yer alan yazının başlığına itirazım var. Bu bir itiraz yazısıdır...
http://m.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/a367862.aspx
Ayşe Didem Bayvas
Kaynakça:
1. Cevat Geray, "Belediyelerin Hızla Kentleşmeye Yenik Düştüğü Dönem (1945-1960)", Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl, Uluslararası Sempozyum, Ankara, 23-24 Kasım 1990, Bildiriler ve Tartışmalar, Ankara Büyükşehir Belediyesi yay., Ankara, 217-224
2. M. Ali Gökaçtı, Dünyada ve Türkiye'de Belediyecilik, Ozan yay., İstanbul, 1996, 151
3. Prof.Dr. Gürhan Tümer, "Yapmak, Yıkmak ve Mimarlık", Mimarlık Dergisi, Sayı 332.